کمبود گاز نمایان شد

همین یک سال پیش، آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی کرد تقاضا برای نفت و گاز قبل از سال ۲۰۳۰ به اوج خود خواهد رسید و بر همین اساس، این آژانس می‌گفت نیازی به سرمایه گذاری بیشتر در تولید هیدروکربن نیست. اکنون، به نظر می‌رسد سرمایه گذاری کافی در تولید جدید گاز طبیعی وجود ندارد. بنابراین، کمبود در پیش است.

تا چند سال قبل، بازار گاز طبیعی مایع (ال‌ان‌جی) دچار اشباع قابل توجه عرضه شده بود. همه شرکت‌ها در شتاب برای ساخت کارخانه‌های ال‌ان‌جی بودند و عرضه، سریعتر از تقاضا، افزایش یافت. در چند سال گذشته، بسیاری از کشورها به این سوخت به عنوان جایگزین تمیزتر و نه خیلی گران زغال‌سنگ، متمایل شدند. البته قیمت‌ها نسبت به زمان مازاد عرضه تغییر کرد؛ به خصوص در سال ۲۰۲۲ که اروپای ثروتمند برای قطع وابستگی به واردات گاز از روسیه، از قدرت خرید بالاتر خود استفاده کرد و بسیاری از خریداران ال‌ان‌جی در آسیا را از بازار بیرون راند.

از آن زمان، اروپا موقعیت خود را به عنوان یک واردکننده بزرگ ال‌ان‌جی تحکیم کرده است و در حال حاضر، آماده می‌شود تا به حجم اندک واردات گاز از روسیه که از طریق اوکراین ترانزیت می‌شود، پایان دهد. این به معنای آن است که اروپا به ال‌ان‌جی بیشتری نیاز خواهد داشت، اما عرضه جدید کافی وجود ندارد.

در نتیجه، شوک قیمتی دیگری در راه است و کشورهای فقیرتر که تلاش می‌کنند وابستگی خود به زغال‌سنگ را کاهش دهند، بار دیگر از بازار رانده می‌شوند. با توجه به چشم انداز خوب تقاضا برای گاز، ممکن است در این مقطع تعجب آور باشد که چرا عرضه جدید تا این حد آهسته است. آژانس بین‌المللی انرژی، جدیدترین موسسه در میان موسسات پیش‌بینی‌کننده است که رشد تقاضا برای این کالا را به دلیل تلاش برای کنار گذاشتن استفاده از زغال‌سنگ، جمعیت رو به رشد و هوش مصنوعی پیش بینی می‌کند.

طبق گزارش اخیر بلومبرگ، به نظر می‌رسد دلایل متعددی برای رشد آهسته عرضه گاز وجود دارد که یکی، کاملا فیزیکی است. ساخت کارخانه‌های تولید ال‌ان‌جی زمان می‌برد و آنها با افزایش هزینه‌های ساخت‌وساز و افزایش فشار رگولاتوری در آمریکا که بزرگترین تولیدکننده و صادرکننده ال‌ان‌جی در جهان است، مواجه هستند. حتی یک پروژه انرژی با لغو مجوز از سوی دادگاه به دلایل مرتبط با تغییرات اقلیمی روبرو شده است.

همچنین مسئله توقف ظرفیت جدید ال‌ان‌جی وجود دارد که ممکن است به تقاضای فوری مربوط نباشد، اما در میان مدت که رشد تقاضا برای گاز طبیعی تحت تاثیر فعالیت شرکت‌های بزرگ فناوری و هوش مصنوعی افزایش می‌یابد، مرتبط خواهد شد. دولت بایدن در اوایل سال میلادی جاری با استناد به یک بررسی که مدعی شده بود گاز طبیعی برای جو زمین، بدتر از زغال‌سنگ است، توقف صدور مجوز برای پروژه‌های جدید ال‌ان‌جی را تصویب کرد. در حالی که عده‌ای از این بررسی به دلیل نقص‌های متعدد انتقاد کرده‌اند، اما برای دولت فدرال آمریکا کافی بود و عرضه آتی گاز به بازارهای را محدود ساخت.

با وجود تقاضای قوی برای ال‌ان‌جی، اتحادیه اروپا به خود کمکی نکرده است. این بلوک، به تازگی مقررات جدیدی به نام «مقررات متان» را تصویب کرده است که هدف آن، تضمین واردات ال‌ان‌جی با آلایندگی اندک به اتحادیه اروپا است. البته چنین تمهیدی، ساخت تاسیسات تولید را برای تامین‌کنندگان گاز مایع، گران‌تر کرده و به هزینه نهایی سوخت اضافه می‌کند. از سوی دیگر، این مقررات احتمالا عرضه ال‌ان‌جی تایید نشده را برای خریداران ضعیف‌تر آزاد می‌کند و فشار تقاضا بر تامین کنندگان را کاهش می‌دهد.

کیسوکه ساداموری، مدیر بازارهای انرژی آژانس بین‌المللی انرژی در بیانیه‌ای درباره روند عرضه و تقاضا گفت: رشد تقاضای جهانی برای گاز که در سال جاری و سال آینده شاهد آن هستیم، نشان‌دهنده بهبود تدریجی بحران جهانی انرژی است که به شدت بازارها را تحت تاثیر قرار داد. اما تعادل بین روند عرضه و تقاضا شکننده است و ریسک‌های آشکار نوسانات آتی وجود دارد.

با توجه به اعتقاد راسخ آژانس بین‌المللی انرژی مبنی بر اینکه تقاضا برای هیدروکربن‌ها توسط منابع انرژی جایگزین مانند باد و خورشید کاهش می‌یابد، این یک ملاحظه جالب است. بر اساس همین باور بود که آژانس بارها اوج تقاضا برای نفت را در حدود چهار سال آینده و اوج تقاضا برای گاز را دو سال آینده پیش بینی کرد. اکنون، به نظر می‌رسد که تقاضا برای گاز و پیامدهای مربوطه همچنان با رشد اقتصادی یا عدم وجود رشد اقتصادی، بسیار مرتبط است.

بر اساس گزارش اویل پرایس، اروپا برای رسیدن به رشد، به تقلا افتاده و دسترسی به گاز مقرون به صرفه، برای نتیجه موفق این تلاش، کلیدی است. سازمان‌های بین‌المللی مختلفی که نگران آب و هوای زمین هستند، از کشورهای آسیایی با نیازهای رو به رشد انرژی می‌خواهند که از گاز، بیشتر از زغال‌سنگ استفاده کنند. برای چنین سوئیچی، گاز باید ارزان باشد که به این زودی ارزان نخواهد شد و این هم یک مانع دیگر در مسیر گذار به سوی انرژی پاک است.