به گزارش اقتصادنگار به نقل از ایسنا، بررسی آمارهای تجاری نشان می‌دهد در ۱۰ ماهه اول سال قبل ۱۱۳ میلیون تن کالای غیرنفتی به ارزش ۴۰.۵ میلیارد دلار از کشور صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل به لحاظ وزنی ۹ درصد افزایش و به لحاظ ارزشی ۱۱ درصد کاهش داشته است.
پنج مقصد عمده صادرات ایران از ابتدای سال ۱۴۰۲ تا پایان دی ماه نیز به ترتیب چین با ۱۱.۵ میلیارد دلار، عراق با ۷.۷ میلیارد دلار، امارات متحده عربی با ۵.۲ میلیارد دلار، ترکیه با. ۵ میلیارد دلار و هند با ۱.۸ میلیارد دلار بوده است. بر این اساس در این مدت سهم پنج مقصد عمده صادراتی کشور از کل ارزش صادرات ۷۴ درصد بوده و چین و عراق در مجموع بیش از ۴۷ درصد کل صادرات کشور را به خود اختصاص داده‌اند که نشان دهنده اهمیت این دو کشور در سبد صادراتی ایران است.
روند تجارت ایران و عراق در ۱۰ سال گذشته
معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران در گزارشی تحت عنوان «وابستگی به بازارهای محدود و خام‌فروشی، چالش‌اساسی‌صادرات غیرنفتی ایران طی دهه اخیر» روند تجارت ایران را با مقاصد مهم صادراتی بررسی کرده است.
بر اساس این گزارش صادرات ایران به عراق طی سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۲ همواره با فراز و نشیب‌هایی همراه بوده، اما طی بازه مورد بررسی به طور متوسط حدود ۵.۵ درصد رشد کرده است. مشارکت ۶۳.۱ واحد درصدی صادرات گاز طبیعی و ۱۰.۹ واحد درصدی صادرات میله‌های آهنی یا فولادی را می‌توان از دلایل اصلی افزایش صادرات حدود ۷۱ درصدی ایران به عراق در سال ۱۴۰۱ در مقایسه با سال ۱۳۹۲ عنوان کرد.
در سال ۱۴۰۱ صادرات به این کشور اگرچه برای دومین سال پیاپی به روند صعودی خود ادامه داده، از سرعت رشد آن کاسته شده است. ارزش صادرات ایران به عراق در سال ۱۴۰۱ حدود ۱۰.۳ میلیارد دلار بوده که به بالاترین میزان صادرات به این کشور طی دهه مورد بررسی رسیده که در مقایسه با سال ۱۴۰۰ رشد ۱۵.۵ درصدی را تجربه کرده است.
اما برخلاف روند صعودی که صادرات به عراق تا انتهای سال ۱۴۰۱ تجربه کرده به نظر می‌رسد، این روند در سال ۱۴۰۲ ادامه پیدا نکند. زیرا آمارهای منتشر شده توسط گمرک برای ۱۰ ماهه ۱۴۰۲ نشان می‌دهد که صادرات به عراق رقم ۷.۷ میلیارد دلاری را تجربه کرده که مقایسه آن با رقم مشابه در سال ۱۴۰۱ حاکی از کاهش حدود ۱۳ درصدی ارزش صادرات به این کشور است.
روند متوسط قیمت صادراتی کالایی بدون نفت خام ایران به عراق نیز طی ۱۰ سال منتهی به سال ۱۴۰۱ نشان می‌دهد که در سال ۱۳۹۶ بالاترین متوسط قیمتی صادرات به این کشور رقم خورده (۴۹۴.۵ دلار به ازای هر تن) و پس از آن روند نزولی را تا سال ۱۳۹۹ طی کرده و مجددا تا سال ۱۴۰۱ با افزایش همراه شده است. متوسط قیمت صادرات ایران به عراق در سال ۱۴۰۱ حدود ۳۷۸ دلار به ازای هر تن بوده که در مقایسه با سال ۱۴۰۰ رشد ۲۷ درصدی را تجربه کرده است.
ایران چه کالاهایی به عراق صادر می‌کند؟
صادرات ایران به عراق از تنوع زیادی برخوردار نیست و ۱۰ کالای عمده صادراتی ایران به این کشور در سال ۱۴۰۱ حدود ۵۲ درصد از کل ارزش صادرات آن را تشکیل می‌دهد. در میان ۱۰ کالای مهم صادراتی نیز گاز طبیعی مایع شده با سهم ۳۷ درصد از کل ارزش صادرات مهم‌ترین کالای صادراتی ایران به عراق بوده است. البته صادرات گاز طبیعی مایع شده ایران به عراق از سال ۱۴۰۰ روند صعودی را در پیش گرفته و در سال ۱۴۰۱ به حدود ۳.۸ میلیارد دلار و زشد ۵۶ درصدی رسیده است. همچنین مقایسه صادرات گاز طبیعی مایع شده در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۱۳۹۷ نشان می دهد که صادرات این محصول حدود ۲ برابر افزایش یافته است.
در این میان میله‌های آهنی یا فولادی و کاشی دومین و سومین کالای مهم صادراتی ایران به عراق محسوب می‌شوند که در سال ۱۴۰۱ به ترتیب سهم حدود ۷ درصدی و ۱.۳ درصدی از کل ارزش صادرات به عراق را به خود اختصاص داده‌اند. روند ۱۰ ساله صادرات میله آهنی نشان می‌دهد علی رغم اینکه از سال ۱۳۹۵ صادرات این کالا به عراق با سرعت زیادی در حال افزایش بود، در سال ۱۴۰۱ این روند متوقف شده و ارزش صادرات آن با کاهش حدود ۱۰ درصدی به ۷۰۸ میلیون دلار رسیده است.
صادرات کاشی به عراق نیز طی بازه مورد بررسی در این گزارش که از سال ۱۳۹۶ آغاز شده همواره با شیب ملایمی در حال افزایش بوده و در سال ۱۴۰۲ با رشد حدود ۲ درصد نسبت به سال ۱۴۰۰ به ۱۳۰ میلیون دلار رسیده است.
